Terugblik: To the point: nog nooit vertoonde ‘punctuele’ kunst, in Brussel
To the point (van puntjes naar pixels)
Het neo-impressionistische portret, 1886-1904, nog te zien tot en met 18 mei 2014 in Brussel
In samenwerking met het Indianapolis Museum of Art stelt ING België in première de tentoonstelling TO THE POINT, Het neo-impressionistische portret, 1886-1904, voor in haar Cultuurcentrum in Brussel, gelegen vlakbij het Centraal Station op het Koningsplein.
De neo-impressionistische stroming, die ontstond in Parijs en een waar keerpunt betekende in de geschiedenis van de schilderkunst aan het einde van de 19e eeuw, kende in Brussel een bijzondere ontwikkeling.
In 1886 stelt Georges Seurat in Parijs zijn schilderij “Un dimanche après-midi à l’Ile de la Grande-Jatte” tentoon. Zijn Belgische tijdgenoten zijn onder de indruk van de moderniteit van dit meesterwerk en nodigen Seurat het jaar daarop uit om het schilderij tentoon te stellen op het Salon des XX. Het werk inspireert zowel de leden-kunstenaars van deze Brusselse kring als de uitgenodigde kunstenaars uit andere Europese landen. De revolutionaire theorie van het neo-impressionisme wordt in Brussel enthousiast onthaald en de stad wordt al snel een uitwisselingsplatform voor progressieve ideeën.
De neo-impressionistische stroming groepeert zich rond twee assen. De Franse school, met als protagonisten Georges Seurat, Paul Signac, Lucien Pissarro, Maximilien Luce, Henri Delavallée, Henri-Edmond Cross en Achille Laugé, gebruikt deze techniek in haar zoektocht naar licht en kleuren, waarbij naast elkaar geplaatste zuiver gekleurde stippen zich pas in het oog van de toeschouwer opnieuw vermengen. Wat portretten betreft, draagt de Franse school het idee uit van het portret als beeltenis, neutraal en uitermate objectief.
De Belgische kunstenaars, met onder hen Henry Van de Velde, Georges Lemmen, George Morren, Théo Van Rysselberghe en William Jelley, tonen dan weer aan dat deze divisionistische kleurtechniek perfect bruikbaar is om intimistische, psychologische portretten te realiseren, met een grote diepgang en zoektocht naar helderheid.
Prominente figuren uit de Brusselse intellectuele en industriële kringen laten zich portretteren door neo-impressionistische kunstenaars, die op hun beurt gevraagd worden om deel te nemen aan literaire kringen, concerten en andere artistieke evenementen … De neo-impressionistische ideeën vormen zo een inspiratie voor al deze vormen van culturele expressie.
We bezochten de persconferentie met forse deelname van de organisatie uit Indianapolis Museum of Art. Wij spraken met Patricia de Peuter, de co-curator van ING Belgium:
Vijf goede redenen om de tentoonstelling To the Point te bezoeken
• de tentoonstelling biedt de bezoeker de kwintessens van het pointillistische portret, uitzonderlijke werken waarvan een aantal nog nooit de collectie van de Indianapolis Museum of Art, andere internationale musea of privécollecties hebben verlaten. Zo bijvoorbeeld worden voor het eerst de portretten van de drie zussen Sèthe herenigd, emblematische figuren uit die periode, geroemd voor hun talent en hun liefde voor de kunst;
• een geïnformatiseerde “who’s who”, geïllustreerd met talrijke foto’s, die de omvang schetsen van de relaties die indertijd ontstonden tussen de neo-impressionistische kunstenaars en hun tijdgenoten;
• drie kunstvideo’s van Paul Hendrikse (Nederlandse kunstenaar die in België woont), die door ING gevraagd werd om mee te werken aan de tentoonstelling: zij bieden een nieuwe kijk op een van de meest visionaire en omstreden kunststromingen van de 19e eeuw;
• een reeks conferenties die dieper ingaan op de persoonlijkheden van de neo-impressionistische kunstenaars en de invloed van hun picturale vooruitgang op de culturele kringen van die tijd (zie programmatie op ing.be/art);
• een Bezoekerscahier dat, naast de catalogus van Yale University Press, extra toelichting geeft over de tentoonstelling en de persoonlijkheden van de voorgestelde kunstenaars.
Creatieve ervaringen voor groot en klein
• in de Kleurstudio “van Punt tot Pixel”, een didactisch onderdeel van de tentoonstelling, wordt op ludieke wijze geëxperimenteerd met de kleurtheorieën die de wetenschappelijke basis vormden voor de neo-impressionisten. U ontdekt er onder meer dat Seurat dicht bij de ontdekking van de pixelisatieprincipes stond door deze theorieën toe te passen in zijn schilderkunst. Deze studio is bestemd voor alle leeftijden vanaf 12 jaar;
• voor de kleinsten (5 tot 12 jaar) is er de Kleurworkshop die de kinderen inwijdt in de
mysteries van kleur en hen stimuleert om waar te nemen, te voelen, hun verbeelding
te laten spreken, te creëren …
De tentoonstelling To the Point toont hoe in deze korte periode, dergelijke ingrijpende veranderingen van de regels een belangrijke bijdrage leveren tot de verspreiding van het modernisme in Europa en het ‘punt’ als schildertechniek de prelude wordt in de kunst van de 20e eeuw.
We liepen een stukje mee met een van de gidsen: we genoten van hetgeen we zagen, er was verwondering rondom, vooral omdat velen deze stijlkunst (die zo veel kunstenaars inspireerde) eigenlijk niet zo bekend is:
… al kijkend dus genietend kwamen we Patricia de Peuter tegen waar we eerder al mee spraken.
Kijk op www.ing.be/art voor alle verder informatie, ook over de lezingen en de aparte -ook voor kinderen zeer geschikte workshops!
Praktische informatie
Openingsuren
Van 19 februari tot 18 mei 2014
Alle dagen geopend, ook op feestdagen, van 10 tot 18 uur. Nocturne op woensdag tot 21 uur.
ING Cultuurcentrum
Kunstberg, Koningsplein 6
1000 Brussel
________________