Cultuur snuiven in Thüringen
Op deze pagina’s vind je informatie maar ook een verslag met audio-files van het bezoek dat we aflegden een aantal jaren geleden… Een geweldige ervaring die proeft naar meer, smaakt naar vaker en roept om je komst!
Thüringen: wat is er allemaal (niet) te doen…
2222 woorden besteden aan Thüringen is veel te weinig. Beter is het er eens naar toe te gaan. Daar het hele gebied te beleven, in te ademen, getroffen worden door de mooie stadjes, de natuur en de mensen. Zo’n 25 jaar geleden behoorde dit gebied nog tot de Oostduitse staat DDR….
De Duitse Deelstaat Thüringen ligt in het geografische hart van Duitsland. Een schatkamer gevuld met culturele dorpen, steden en attracties die worden omgeven door natuurlijke weelde. De regio roept namen op als Luther, Bach, Schiller, Goethe en Van de Velde, die hier allen een geschiedenis hebben.
De hoofdstad Erfurt werd in 742 opgericht en groeide in de middeleeuwen uit tot een machtige handels- en universiteitsstad. Het beschermde middeleeuwse stadsgezicht is tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. Wereldcultuurerfgoed stad Weimar staat bol van culturele verrassingen. Niet voor niets werd deze stad uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad Van Europa van 1999. De zestien (!) objecten die deel uitmaken van het UNESCO wereldcultuurerfgoed getuigen daarvan. Aan de voet van de beroemde en tevens tot het UNESCO werelderfgoed behorende Wartburg (een kasteel op 441 meter hoogte) ligt in Eisenach. Onder andere bekend vanwege de vestiging van een van de grootste villawijken van Europa. Het gezellige, door kroegen omgeven Jena beschikt over de op één na oudste botanische tuin van Duitsland en de stad Gera is met name bekend vanwege het onderaardse gangen- en grottenstelsel, evenals het geboortehuis van de kunstenaar Otto Dix dat tegenwoordig ook dienst doet als museum.
De natuur in een notendop
Het bekendste natuurgebied is het Thüringer Woud, het grootste aaneengesloten bosgebied van Duitsland waar de beroemde “Rennsteig” doorheen loopt. Verder beschikt de regio over het grootste stuwmerengebied van Duitsland, het Kyffhäusergebergte, de Zuid-Harz, het Thüringer Vogtland en het water- en burchtenrijke Saaledal. Maar ook: het Nationaal Park Hainich, vijf natuurparken en biosfeerreservaat Rhön en bioreservaat Vesserdal –Thüringer Woud, dat aan UNESCO is toegewijd.
Door, of eigenlijk in die natuur kunnen wandel- en fietsliefhebbers hun hart ophalen. De cijfers bevestigen dat: met 16.000 km aangelegde en bewegwijzerde wandelroutes en een fietspadennetwerk van 1.700 km.
Stevige worst, brood en gebak uit eigen oven, fruit en groente uit traditierijke tuinbouwgebieden, smakelijke kaas, vlees- en visproducten van eigen teelt, kruidige schnaps, pure vruchtenbrandewijn en zelfs met wijn uit de streek Saale-Unstrut verrast Thüringen zijn gasten. Als deelstaat met een sterk bierbrouwergilde kan Thüringen zich bovendien vol trots beroepen op de oudste oorkonde voor brouwen volgens het Duitse Reinheitsgebot. De ook elders bekende en geliefde, lekker bij hartig gebraden vlees geserveerde Thüringer klösse (knoedels) zijn naar het schijnt in Zuid Thüringen bedacht. Maar onbetwiste koplopers onder de regionale culinaire specialiteiten zijn de rostbratwurst en het rostbrätel van de houtskoolgrill. Zoals het hoort, op een broodje geserveerd, vergezeld met het traditioneel krachtige bier voor de beste smaak.
De Thüringer Rostbratwurst werd in 2004 door de EU uitgeroepen tot beschermd product. Een waarborg voor bescherming van specifieke producten met een regionale geografische herkomst. De braadworst werd voor het eerste in 1404 gemaakt en tot op de dag van vandaag worden nog grotendeels dezelfde bestanddelen gebruikt.
Volgens de verordening moet de middelfijne braadworst minstens 15-20 centimeter lang zijn, in een smalle natuurdarm gevuld worden en een hartig- kruidige smaak hebben. De worst bestaat uit fijngehakt varkensvlees, tegenwoordig ook wel eens uit van zenen bevrijd kalfs- of rundvlees, en wordt met zout, peper, komijn, majoraan en knoflook op smaak gebracht en op de houtskoolgrill gebraden.
Informatie vind je op internet: www.vakantie-thuringen.nl
Voor alle informatie: http://www.germany.travel/nl/index.html
Thüringen:
Bergen, bossen, vlakten en vruchtbare dalen kenmerken het landschap van Thüringen. De rivieren Unstrut, Saaie, Werra en Gera bevloeien dit ‘groene hart van Duitsland’, zoals de dichters met recht de streek bezongen. De natuur neemt een belangrijke plaats in deze nieuwe deelstaat van de Duitse Bondsrepubliek in, zoals blijkt uit het feit dat men er meer dan tachtig beschermde gebieden en natuurreservaten aantreft, waar nog korhoenders, slechtvalken en ijsvogels voorkomen in een vegetatie die talrijke zeldzame planten en boomsoorten omvat. Het Thüringer Wald is een bosrijke, smalle bergketen, met over de kam de vermaarde, 168 km lange Rennsteig, de oude grensweg tussen Thüringen en Franken. Niet alleen wandelaars kunnen hier genieten, maar ook skiërs, zodra er sneeuw is gevallen. Thüringen is dus een uitstekende vakantiebestemming, maar dit groene gebied is ook op cultureel gebied van grote betekenis.
Thüringen is natuurlijk ook de ideale streek om op zoek te gaan naar sporen van Duitslands grootste dichter, Goethe. Deze kan men aantreffen in Weimar, maar ook in Ilmenau, in het kasteel van Grosskochberg (Charlotte von Stein) en op de Kickelhahn: ‘Über allen Gipfeln ist Ruh…’
Hoewel de hoofdstad van Thüringen Erfurt is – een fraaie koopmansstad, met zijn 14de-eeuwse, met huizen bebouwde Krämerbrücke en zijn patriciërshuizen – is Weimar de trots van de Thüringers. Deze stad van grote denkers kende in de 18de en 19de eeuw een ongeëvenaarde intellectuele bloeiperiode. Groothertog Karl August van Saksen-Weimar, die in 1755 de jonge Goethe naar zijn hof riep, maakte van Weimar een stad van internationale allure. Gedurende een halve eeuw was Goethe er ambtenaar, lid van de geheime raad van de hertog, theaterdirecteur en schrijver. Goethe en Schiller waren in die tijd de grote persoonlijkheden van Weimar.
In de 19de eeuw werd Weimar muziekstad door de aanwezigheid van Franz Liszt, die talrijke musici aantrok en er de werken van Berlioz, Schumann en Saint-Saëns uitvoerde. Aan het begin van deze eeuw onderscheidde Weimar zich in bouwkundig opzicht: in 1918 werd Walter Gropius er directeur van de hogeschool voor architectuur en toegepaste kunsten. Deze hogeschool vormde vanaf 1919 het Bauhaus en had een diepgaande invloed op de moderne architectuur. Wegens conservatieve tegenwerking verhuisde het Bauhaus in 1925 naar Dessau.
De topper onder de wandelroutes is de hoog gelegen Rennsteig, 168,3 km lang en de bekendste route van Duitsland. Heel bijzonder is het ‘boomkronenpad’ in nationaal park Hainich, een 310 m lang pad tussen de boomkronen, tot wel 40 m hoog en met uniek uitzicht. Verder zijn er bijvoorbeeld in de Rhön, de zuidelijke Harz, het Kyffhäusergebergte en het Vogtland talloze wandelroutes. http://www.thueringen-tourismus.de/urlaub-hotel-reisen/baumkronenpfad-104521.html
In Eisenach zijn het huis van Bach en kasteel de Wartburg (UNESCO-Werelderfgoed) de grootste bezienswaardigheden; in Gotha is dat Schloss Friedenstein, met het oudste bewaard gebleven baroktheater ter wereld.
De universiteitsstad Jena is tegenwoordig het wetenschapscentrum van Thüringen. In het oudste planetarium ter wereld kunnen bezoekers enkele malen per dag mee ‘op reis’ door verre melkwegstelsels. Altenburg staat bekend als ‘stad van de speelkaarten’ en als de plaats waar het kaartspel skaat is ontstaan. In 2009 wordt de 500′ geboortedag van de speelkaart gevierd. In het imposante kasteel is een interessant museum gevestigd met speelkaarten uit verschillende eeuwen.
Tourist Information Thüringen
Willy-Brandt-Platz 1 – DE-99084 Erfurt – Tel. +49 (0) 361-37 420 – Fax +49 (0) 361-37 42 388 service@thueringentourismus.de www.thueringen-tourismus.de
Bron: http://www.stedentipsvoortrips.nl/duitsland/dsthuringenbb.htm
Erfurt:
We arriveerden in Erfurt per Deutsche Bahn vanuit Amsterdam, met een overstap in Frankfurt. Een gids nam ons mee en toonde ons de schitterende Dom, daarna wandelden we de stad in. Kim Berndt van het Duits Verkeersbureau liep met ons mee…
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=”http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen1dom-met-kim-berndt.mp3″][wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen2ehrfurt.mp3]
Het openbaar vervoer is hier prima geregeld, treinen rijden er veelvuldig en op tijd, zelfs Berlijn ligt vlakbij!
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=”http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen1trein.mp3″][wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen3van-erhfurt-naar-mulhouse.mp3]
…. van Erfurt naar Mühlhausen. 
Kim vertelt dat we ook tussen en ‘op de toppen van de bomen’ hebben gelopen in het natuurpark Hainig, een unieke ervaring:
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen4.mp3]
…. en ook de Japanse Tuin was een mooie ervaring, inclusief thee-ceremonie:
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen5japansetuininNL.mp3]
En dan op naar Gotha, eerst naar het prachtige paleis Schloss Friedenstein:
http://www.stiftungfriedenstein.de/
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen6-schloss-friedenstein-gotha.mp3]
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen7B-vor-schmalkalden.mp3]
Schmalkalden
Gelegen aan de zonnige kant van het Thüringer Woud, is dit liefdevol gerestaureerde vakwerkstadje – nu stad met een Hogeschool – het reisdoel van natuur- en kunstliefhebbers en geïnteresseerden in historie. De stichting van de Schmalkaldische Bond en Martin Luther’s “Schmalkaldische Artikel” herinneren aan de tijd van de Reformatie, toen de stad in het centrum van de Europese politiek stond.
In de vanaf 1360 door de Hennebergers en de Hessische landgraven gemeenschappelijk geregeerde stad in het dal van de Schmalkalde verenigden in 1531 de protestantse vorsten zich in het Schmalkaldische Verbond tegen de katholieke keizer. Tegen Karel V richtten zich ook de door Maarten Luther uitgewerkte en door een meerderheid bij de Bondsdag in 1537 ondertekende Schmalkaldische artikelen. De bond viel echter reeds in 1547 uiteen tijdens de Schmalkaldische Oorlog door de belangentegenstellingen van steden en vorsten.
Schloss Wilhelmsburg.
Het in 1585-1590 op de resten van een middeleeuwse burcht, naar plannen van Ch. en H. Mül1er gebouwde renaissanceslot is een rechthoekig complex van vier vleugels met traptorens op de hoeken van de binnenplaats. Naast de Banketzaal met cassettenplafond, de in 1590 van kunstig stucwerk voorziene Witte Zaal en de met figuratief stucwerk versierde slotkapel, is ook het in het slot ingerichte Kreisheimatmuseum met documentatie over het Schmalkaldische Verbond en over het smelterij- en smidswezen in deze plaats van betekenis.
[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen8schmalkalden1.mp3]
… en dan wordt het hoogtijd om naar Weimar te gaan, voor een aantal collega-reizigers dé hoofdplaats van Thüringen en het doel van de trip:
Goethe en Schiller, Herder en Wieland, Nietzsche, Fürnberg, Liszt, Bach, Cornelius. Gropius, Feininger, Klee, Itten… De namen van grote persoonlijkheden zjin legio in Weimar, in dit juweel van de Duitse en Europese geestesgeschiedenis… en muziekgeschiedenis en architectuurgeschiedenis en eigenlijk de geschiedenis in het algemeen. Het klassieke Weimar en het Bauhaus zijn schitterende hoogtepunten van de cultuur die zich in Weimar op harmonische wijze en welhaast overrijk openbaart.
Het ensemble ‘Klassiek Weimar’ vormt de getuigenis van een belangrijke cultuurperiode – de ‘Weimarer Klassik’, de verlichte, hoofse en tegelijkertijd toch burgerlijke cultuur omstreeks 1800. Als redenen voor de opname van Weimar in de werelderfgoedlijst van de UNESCO werden dan ook het kunsthistorisch belang van de gebouwen en parken uit de bloeitijd van het klassieke Weimar aangevoerd en de rol van de stad als centrum van de geesteswetenschap einde 18e, begin 19e eeuw – en daar valt niets aan toe te voegen. Behalve dat Weimar in 1999 één van de Culturele Hoofdsteden van Europa was. Dat Goethes 250e geboortedag in hetzelfde jaar werd herdacht, zorgde er inderdaad voor dat heel Europa – en de rest van de wereld – in Weimar bijeenkwam.
Natuurlijk, naar Weimar ga je om wetenschappelijke redenen of vanwege de cultuur. Dat echter de kroegendichtheid in Weimar – in verhouding tot het aantal inwoners – bijna even groot is als in Berlijn, dat Weimar beroemd is om zijn hartige culinaire specialiteiten, dat in Weimar biersoorten worden geserveerd als het ‘Schwanenblond’ dat al sinds 1533 wordt gebrouwen, zijn aspecten die een verblijf in de stad misschien nog interessanter maken.
Goethe in Weimar
Tot de belangrijkste getuigenissen van het klassieke Weimar behoort het in barokstijl gebouwde Goethehaus op de Frauenplan, waar de dichter bijna 50 jaar lang heeft gewoond. Het huis is te bezichtigen en ziet er tegenwoordig grotendeels zo uit als in Goethes laatste levensjaren. Het tuinhuis in het park aan de Ilm was een geschenk van de hertog om Goethe aan Weimar te binden. Dit is dan ook altijd zijn nauw met de natuur verbonden toevluchtsoord gebleven. Bij de bouw van het Römische Haus heeft Goethe zijn talent als bouwcoördinator bewezen. Het was het eerste classicistische gebouw in Weimar en staat op gezichtsafstand van het tuinhuis. Ook de naam Friedrich Schiller is onscheidbaar met Weimar verbonden. Hij bracht zijn laatste levensjaren door in het burgerhuis aan de toenmalige esplanade. Tegenwoordig is het in de stijl van zijn tijd ingericht, ten dele met origineel meubilair. De permanente tentoonstellling ‘Schiller in Thüringen’ geeft een goede kijk op zijn leven en zijn werk. Ook de geniale virtuoos Franz Liszt had zich, voor zover zijn uitgebreide tournees het toelieten, in Weimar gevestigd. En wel in de voormalige hoftuinderij aan de ingang van het park, als Liszt-Haus tegenwoordig een museum.
Het Bauhaus, liberale tradities – en de andere kant van Weimar
Het Bauhaus-Museum geeft aan de hand van ruim 300 tentoonstellingstukken een inzicht in het werk van het Staatliche Bauhaus. Het werd in 1919 in Weimar gesticht en wordt door velen tot op heden als het belangrijkste exportartikel van de Duitse cultuur in de 20e eeuw beschouwd. Het past ook bij het liberale, vooruitstrevende karakter van de stad dat Saksen-Weimar-Eisenach, waarvan Weimar de hoofdstad was, zichzelf in 1816 als eerste Duits hertogdom een grondwet gaf en dat hier in 1919 de eerste republiek op Duits grondgebied werd gesticht, de Weimarrepubliek. In dat licht is het des te onbegijpelijker dat hier, op gezichtsafstand van de plek waar de cultuurnatie zich zo vol trots presenteert, door dezelfde natie het concentratiekamp Buchenwald werd gebouwd, waar 50.000 mensen zijn vermoord. Wie Weimar zegt, mag Buchenwald niet buiten beschouwing laten – en zou ook een bezoek moeten brengen aan deze gedenkplaats. Want pas dan heeft men alle kanten van Weimar gezien.
Met Kim, Alexander en Utah liepen we vanaf de Markt door Weimar:[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=”http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen10weimarmetkim1.mp3″][wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen11metalexander-infostad.mp3][wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen12weimarmetrondleiding-alexander-.mp3]
… en natuurlijk ga je ook nog naar het Schloss Belvédère, Utah vertelt:[wp_media media=”audio” volume=0.8 urls=http://triptips.nu/wp-content/uploads/2013/02/thuringen-scloss-belvedere-weimar.mp3]
Het barokke Schloss Belvedère ligt op een bergkam en biedt in het noorden fraaie uitzichten op Weimar. Het werd tussen 1724 en 1732 gebouwd door J.A. Richter, die ook de tuinen ontwierp in formele stijl.
Het gehele park werd tussen 1843 en 1850 opnieuw vormgegeven tot zijn huidige vorm; als laatste voegde men ten zuiden van de serre een grote bloementuin toe. Exotische planten, waaronder palmen en yucca’s, worden in de zomer buitengezet. Ook zijn er fraaie zomerperken. Belvedère behoort tot de drukst bezochte tuinen van Weimar. (bron: zie http://josschmitz.eu/Oost-Duitsland/weimar.htm)
http://www.weimar.de/nl/tourismus/stadsrondleidingen/belvedere-express/
Info hierboven: kijk op http://www.germany.travel/nl/steden-cultuur/steden/weimar.html
Alle foto’s: Toerisme Thüringen (thüringenentdecken.de)